Kada želimo da se bavimo organskom poljoprivredom moramo imati osnovno znanje o metodama organske proizvodnje i biti upoznati sa važećim zakonskim regulativama, te ispratiti uslove koje mora da zadovolji svaki proizvođač organske hrane. Zatim se podnosi prijava za sertifikaciju u organskoj proizvodnji i sledi dalja procedura.
Upoznavanje sa zakonskom regulativom
Prvo, proizvođač se mora upoznati sa zakonskom regulativom. Pored Zakona o organskoj poljoprivredi, potrebno je dobro pročitati pravilnike, i to:
Pravilnik o kontrololi i sertifikaciji u organskoj proizvodnji i metodama organske proizvodnje
Pravilnik o dokumentaciji koja se dostavlja ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji radi izdavanja potvrde, kao i o uslovima i načinu prodaje organskih proizvoda
Nakon upoznavanja sa osnovama organske poljoprivredne proizvodnje, proizvođač se prijavljuje ovlašćenom pravnom licu za vršenje kontrole i izdavanje sertifikata iz organske poljoprivrede. Na sajtu Ministarstva poljoprivrede možete videti spisak ovlašćenih kontrolnih organizacija za aktuelnu godinu. Ministarstvo poljoprivrede svake godine obaveštava o spisku ovlašćenih kontrolnih organizacija.
Prijava
Nakon što ste odabrali sertifikacionu kuću i ostvarili kontakt sa njom, potrebno je da se podnese prijava za sertifikaciju organske proizvodnje.
Kako ističe Serbia Organica, u prijavi je jako važno da se precizno napiše plan proizvodnje i da se prijave biljne kulture ili životinje koje će se gajiti. Razlog je jednostavan. Podaci iz prijave biće predmet kontrole na terenu od strane kontrolne organizacije.
Na osnovu prijave, kontrolna organizacija zaključuje ugovor za proizvođačem o vršenju kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji i tada se proizvođaču dodeljuje evidencioni broj.
Kontrolor će napraviti plan izlazaka na teren kako bi se proverili podaci iz prijave. Sertifikacione kuće imaju obavezu da sprovedu jednu kontrolu godišnje, ali može doći i do vanrednih kontrola, kada nisu u obavezi da najave svoj dolazak.
Kada se potpiše Ugovor, proizvodnja je zvanično u procesu konverzije.
Period konverzije za biljnu proizvodnju
Ukoliko je reč o jednogodišnjim biljnim vrstama period konverzije je najmanje 2 godine pre setve. Za višegodišnje biljne vrste je minimum 3 godine pre prve berbe. Ako je reč o višegodišnjem krmnom bilju i pašnjacima, period konverzije je minimum 2 godine pre nego što se koristi kao hrana za životinje.
Period konverzije u stočarskoj proizvodnji
Ako se radi o konjima i govedima (bivolima i bizonima) za proizvodnju mesa, period konverzije je najmanje tri četvrtine životnog veka životinje. Ako je reč o malim preživarima, svinjama i životinjama za proizvodnju mleka, period konverzije je 6 meseci. Ukoliko se radi o živini za proizvodnju mesa koja je uneta pre nego što se navrši tri dana, period konverzije je 10 nedelja. Kada se radi o živini za proizvodnju jaja, period konverzije je 6 nedelja. U organskom uzgajanju pčela, dužina trajanja perioda konverzije iznosi najmanje godinu dana.
Obaveze organskog proizvođača
Nakon što je ugovor sa kontrolnom organizacijom zaključen, proizvođač je dužan da proizvodnju sprovodi u skladu sa propisima i primenjujući metode organske proizvodnje. Sve što se koristi u proizvodnji i preradi mora da bude u skladu sa dozvoljenim načinima i sredstvima u organskoj proizvodnji, a to se može pročitati u prilozima Pravilnika o kontroli i sertifikaciji u organskoj proizvodnji i metodama organske proizvodnje (link je na početku članka).
Neophodno da se vodi evidencija o proizvodnji u skladu sa upustvom kontrolne organizacije. U biljnoj proizvodnji može da se koristi knjiga polja, a evidentiraju se podaci o površinama, biljnim kulturama, nabavci semena ili sadnog materijala, šta je korišćeno kao đubrivo i prihrana, kakva sredstva za zaštitu, kada se obavila žetva ili berba, itd.
Zatim, proizvođač je dužan da svake godine obavesti kontrolnu organizaciju o dinamici proizvodnje, u roku koji će odrediti kontrolna organizacija. Takođe, neophodno je da omogući kontrolnoj organizaciji da obavlja kontrolu, odnosno da im omogući pristup na terenu, prostorijama za preradu i svoj dokumentaciji i evidenciji o organskoj proizvodnji.
Kontrolori iz ovlašćene kontrolne kuće izlaze na teren minimum jednom godišnje kako bi proverili da li se primenjuju propisani standardi za organsku proizvodnju. Važno je napomenuti da se po isteku dvanaest meseci od početka perioda konverzije proizvodi mogu plasirati na tržište uz naznaku da su iz perioda konverzije.
Na osnovu izveštaja i kontrole, izdaje se sertifikat, pismeno uverenje kojim ovlašćena kontrolna organizacija potvrđuje da je proces proizvodnje i organski proizvod u skladu sa Zakonom o organskoj proizvodnji i propisima donetim na osnovu njega. Sertifikatom se ostvaruje pravo da se proizvod obeleži nacionalnim znakom organski proizvod i da se koristi logotip sertifikacione kuće.
Cene sertifikacije se razlikuju u zavisnosti od toga šta proizvodite.
Što se tiče subvencija, važno je napomenuti da pravo na ostvarivanje podsticaja imaju i proizvođači u periodu konverzije.
